Kujawy symfonicznie
Koncert 28.08.2021 r. 18:00 Miejsce Sala Koncertowa CKK Jordanki
Wstęp 35 zł
Koncert odbędzie się w ramach projektu „Kujawy pełne muzycznej wrzawy!”
Razem z Fundacją DKMS chcemy nieść pomoc osobom chorującym na nowotwory krwi i wspólnie rejestrować nowych potencjalnych Dawców szpiku w ramach
Pomożesz? Bo możesz! Masz to w genach.
Twoje wsparcie ma wielkie znaczenie!
„Kujawy symfonicznie” to koncert wieńczący projekt „Kujawy pełne muzycznej wrzawy!”, w ramach którego odbyło się 12 koncertów kameralnych w placówkach edukacyjno-opiekuńczych. W wykonaniu pianisty – Piotra Banasika oraz zespołu artystycznego Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej pod batutą litewskiego dyrygenta – Dainiusa Pavilionisa usłyszymy dzieła kompozytorów polskich, którzy w swojej twórczości inspirowali się polską muzyką ludową. Koncert poprowadzi muzykolog Piotr Matwiejczuk.
Wystąpią:
Piotr Banasik – fortepian
Toruńska Orkiestra Symfoniczna
Dainius Pavilionis – dyrygent
Program:
F. Chopin – Fantazja na tematy polskie A-dur op. 13
M. K. Ogiński – Polonez a-moll „Pożegnanie Ojczyzny”
F. Chopin – Polonez As-dur op. 53
W. Żeleński – Dwa tańce polskie op.37
M. Cynk – Dyna kujawska, Kujawiak TOS, Kujawiak dla T.
R. Twardowski – Trzy tańce polskie
W. Kilar – Polonez z filmu Pan Tadeusz
Kujawy to region, który za sprawą takich tańców jak: kujawiak, mazurek i oberek z całą pewnością może być pełen muzycznej wrzawy. Wymienione tańce wpisały się w muzyczny pejzaż tej krainy, którą odkrył i umiłował Fryderyk Chopin, spędzający letnie wakacje 1824 i 1825 roku w Szafarni. Dla niego folklor był synonimem polskości. Fantazję A-dur na tematy polskie op. 13 skomponował prawdopodobnie w 1828 roku. Maurycy Mochnacki w recenzji z pierwszego warszawskiego koncertu orzekł, że jest to „potpourri ze śpiewów narodowych” i podkreślał „piękną prostotę rodzinnego pienia, jaką sobie Chopin przyswoił”. Istotnie utwór stanowi wiązankę melodii ludowych, z których pierwsza zaczerpnięta została z pieśni Już miesiąc zeszedł, druga pochodzi z utworu Karola Kurpińskiego pt. Elegia na śmierć Tadeusza Kościuszki. W Fantazji do głosu dochodzi również żywiołowy kujawiak. Oskar Kolberg przekonywał, że tę swojsko brzmiącą melodię Chopin zasłyszał w kujawskim Służewie u rodziny Wodzińskich. Bardzo trafną recenzję innego taneczno-heroicznego emblematu polskości a mianowicie Poloneza As-dur op. 53 Fryderyka Chopina wystawił Hugo Leichtentritt: „Wszystko, co pod względem blasku, dostojeństwa, siły i entuzjazmu tkwi w polonezie – zostało w arcydziele tym wyrażone w sposób najbardziej porywający z możliwych”. Nic dodać, nic ująć, trzeba posłuchać.
Piękno rodzimych tańców potrafili również docenić Władysław Żeleński, tworząc Dwa tańce polskie na orkiestrę symfoniczną op. 37 gdzie obok Poloneza występuje Mazur, a także Romuald Twardowski, który napisał Trzy tańce polskie: Polonez, Taniec renesansowy i Mazur na orkiestrę symfoniczną.
Słynny Polonez a-moll nr 13 „Pożegnanie Ojczyzny” Michała Kleofasa Ogińskiego zrodził się w samym sercu Mazowsza, w jego rodzinnym majątku pod Sochaczewem. Melancholijny wydźwięk głównej części tego Poloneza, zdobionej ornamentalnymi figuracjami stał się w muzyce polskiej, jak pisała Irena Poniatowska: „ikoną poloneza okresu wczesnoromantycznego sentymentalizmu”. Inny hit studniówek, który zabrzmi podczas omawianego koncertu to słynny Polonez z filmu „Pan Tadeusz” Wojciecha Kilara. Andrzej Wajda tak wspominał genezę tego utworu: „Jeszcze nie zaczęliśmy zdjęć do Pana Tadeusza, a ja już od Wojciecha Kilara dostałem płytę i liścik. Przesłał mi poloneza, który – jak pisał – będzie umieszczony w filmie. Chciał także, żebym wsłuchując się w tego poloneza, szedł tą drogą realizując film Pan Tadeusz…To wspaniałe, kiedy to kompozytor uważa, że odkrył tajemnicę utworu literackiego i najpierw proponuje muzykę, a ty później masz do tego dorobić film. To przydarzyło mi się tyko raz w życiu i, muszę powiedzieć, że to było piękne”.
Kujawiak TOS i Dyna Kujawska pochodzą z cyklu 7 Tańców Kujawskich i Kaszubskich Magdaleny Cynk, które toruńska kompozytorka pisze od 2006 roku. Swojego Kujawiaka kompozytorka zadedykowała Toruńskiej Orkiestrze Symfonicznej, gdy ta przekształciła się z kameralnej w symfoniczną. Z kolei Dyna kujawska jak sama nazwa wskazuje inspirowana jest folklorem Kujaw. Pobrzmiewają w niej cytaty z melodii kujawskich, które w kolejnych fazach utworu ulegają stylizacyjnym przeobrażeniom. Utwór łączy wiele cech muzyki ludowej; taneczny charakter, prostotę, naturalność, a niekiedy surowość kształtowania melodii, wreszcie żywiołowość i energię tańców ludowych. By uchwycić ludową proweniencję kompozytorka zastosowała w utworze kontrastowość temp, świadomie schematyczną niekiedy powtarzalność fraz i tematów muzycznych, a prostą melodię oparła na zwrotce i refrenie pieśni kujawskiej. Ważną rolę w kształtowaniu muzycznej narracji odgrywają w Dynie instrumenty dęte. Poszczególne motywy i tematy muzyczne pojawiają się w partiach różnych instrumentów, zyskując różnorodne oblicza barwowe. Występujące w kompozycji liczne repetycje dźwięków i charakterystyczny dla muzycznego folkloru ‒ motoryzm sprawiają, że utwór tchnie energią typową dla perpetuum mobile naznaczonego ludową nutą. Kujawiak dla T. Magdaleny Cynk powstał w 2013 roku i został przeznaczony na bardziej kameralny skład wykonawczy. Nie należy do wspomnianego cyklu 7 Tańców Kujawskich i Kaszubskich i posiada osobistą dedykację. Został prawykonany przez Cappellę Gedanensis pod batutą Rafała Kłoczko.
