Wśród nas jest wciąż dużo ludzi, którzy żyją w ubóstwie.
Pomoc, to piękna relacja jaką łączy człowieka z człowiekiem.

Słynne są słowa Brata Alberta, że
„trzeba każdemu dać jeść, bezdomnemu miejsce, a nagiemu odzież, bez dachu i kawałka chleba może on już tylko kraść albo żebrać dla utrzymania życia”.

Zapraszam do zapoznania się z życiem i twórczością malarza Adama Chmielowskiego (Brata Alberta)

Adam Bernard Hilary Chmielowski (znany jako św. Brat Albert) to polski zakonnik franciszkański, powstaniec, malarz, święty Kościoła Katolickiego, który w pełni poświęcił się pracy na rzecz biednych i bezdomnych, żyjący w latach 1845 (ur. w Igołomi) – 1916 ( zm. w Krakowie).

W 1855 r. Chmielowski otrzymał stypendium rządowe i wyjechał do szkoły w Sankt Petersburgu, gdzie rozpoczął edukację w Korpusie Kadetów. Od 1858 r., po przeprowadzce do Warszawy, zaczął naukę w Gimnazjum. W 1861 r. podjął studia w Instytucie Politechnicznym w Nowej Aleksandrii (Puławy), gdzie poznał i zaprzyjaźnił się z wybitnym malarzem Maksymilianem Gierymskim.

Po śmierci rodziców młody Chmielowski kontynuował studia. W tym okresie włączył się w działalność konspiracyjną.
W 1863 r. przyłączył się do powstania styczniowego. Walczył w różnych oddziałach.

Wzięty do niewoli przez Austriaków, został wywieziony do Ołomuńska na terenie ówczesnej monarchii habsburskiej. Wykorzystując sprzyjającą okazję, przedostał się do kraju i włączył ponownie do walk powstańczych, Bojowy szlak Adam Chmielowski zakończył 30 września 1863 r., kiedy to jego powstańczy oddział  stoczył przegraną bitwę, a on, ciężko ranny, trafił powtórnie do niewoli. Po wykonanej w prymitywnych warunkach (bez znieczulenia) amputacji kończyny, jego dalsze leczenie odbywało się w szpitalu w Koniecpolu.

Dzięki staraniu rodziny wydostał się z niewoli i w maju 1864 r. trafił do Paryża. Tu dzięki pomocy finansowej od Komitetu Polsko-Francuskiego mógł poddać się dalszemu leczeniu i otrzymał protezę. Po ogłoszeniu amnestii w 1865 r. powrócił do Warszawy.
Adam rozpoczął studia malarskie w Warszawie. Musiał je jednak przerwać z powodu sprzeciwu rady opiekuńczej, od której był zależny od śmierci obojga rodziców. Jednak po roku studiowania na Politechnice przerwał naukę i rozpoczął na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium.
Tam zaprzyjaźnił się z wieloma sławnymi artystami (Stanisławem Witkiewiczem, Józefem Chełmońskim,Aleksandrem Gierymskim, Leonem Wyczółkowskim i innymi). Dużo malował i wysyłał swoje obrazy na wystawy do Polski. Z tego okresu życia pochodzą pierwsze obrazy o tematyce religijnej, na przykład Wizja św. Małgorzaty oraz najsłynniejszy religijny obraz Chmielowskiego Ecce Homo, który obecnie znajduje się w Krakowie w prezbiterium kaplicy sióstr Albertynek pw. Ecce Homo.
Dorobek Adama Chmielowskiego to 61 obrazów olejnych, 22 akwarele i 15 rysunków. Do najbardziej znanych prac należą m.in. Po pojedynku, Dziewczynka z pieskiem, Cmentarz, Dama z listem, Powstaniec na koniu, Wizja św. Małgorzaty, Zachód słońca, Amazonka.

„Jeżeli chcemy ofiarować siebie Bogu, musimy oddać wszystko, co mamy i czym jesteśmy”                                                                                     – Jan Twardowski

Wraz z namalowaniem obrazu Ecce Homo we wnętrzu Adama Chmielowskiego nastąpił przełom. 24 września 1880 roku wstąpił do Zakonu Ojców Jezuitów w Starej Wsi. Po roku zrezygnował z powodu depresji i silnego załamania nerwowego. Od 14 kwietnia 1881 do 22 stycznia 1882 przebywał w Zakładzie Obłąkanych w Kulparkowie. Spokój odnalazł dopiero w regule Zakonu św. Franciszka z Asyżu. W 1884 osiadł w Krakowie, przy ulicy Basztowej 4, tam dalej malował.

Coraz bardziej angażował się w opiekę nad nędzarzami i bezdomnymi. Po pewnym czasie porzucił całkowicie malarstwo, poświęcając się pomocy ubogim. Zamieszkał w ogrzewalni miejskiej razem z bezdomnymi, alkoholikami i nędzarzami.
25 sierpnia 1887 roku Adam Chmielowski przywdział szary habit III Zakonu św. Franciszka i od tej pory znany jest jako brat Albert. Śluby zakonne złożył rok później i tak dał początek założonemu przez siebie Zgromadzeniu Braci Albertynów. W Krakowie prowadził przytułek, w którym mieszkał razem z ubogimi. Z czasem powstawały nowe ośrodki m.in. we Lwowie, Tarnowie, Zakopanem.
Brat Albert Chmielowski założył dla braci zakonnych pustelnie zwane klasztorkami, tam nabierali sił fizycznych i duchowych do dalszej pracy z najuboższymi.

„Mniejsze rzeczy trzeba poświęcać dla większych” – Arystoteles

Ostatnie chwile

Po zachorowaniu na raka żołądka, 23 grudnia 1916 roku przyjął sakrament namaszczenia chorych. 25 grudnia 1916 roku zmarł w opinii świętości.

Adam Chmielowski pochowany jest na cmentarzu Rakowickim w Krakowie a relikwie świętego znajdują się w Sanktuarium Acco Homo ŚWIĘTEGO Alberta w Krakowie.

Brat Albert według Leona Wyczółkowskiego

Brat Albert jako artysta był otoczony wieloma znanymi malarzami m.in. był bliskim przyjacielem Leona Wyczółkowskiego. Podczas rozpoczętego procesu beatyfikacyjnego Wyczółkowski otrzymał zlecenie namalowania obrazu świętego. Obraz nie został dokończony, o czym świadczy lewa ręka świętego na obrazie. Obraz znajduje się w domu generalnym braci albertynów w Krakowie.
„Za wybitne zasługi w działalności niepodległościowej i na polu pracy społecznej” Prezydent Ignacy Mościcki 10 listopada 1938 roku nadał mu pośmiertnie Wielką Wstęgę Orderu Odrodzenia polski.

autor obrazu:  M.T.Domarecka: kopia wg L. Wyczółkowskiego
Święty Brat Albert jako opiekun opuszczonych dzieci

Maria Domarecka

Dziennikarka MYwToruniu.pl

O sobie:

Pochodzę z Pomorza. W Toruniu mieszkam kilkadziesiąt lat.
Pomimo wykształcenia ekonomicznego, największą moją pasją to malarstwo i poezja.
Maluję obrazy i piszę wiersze. Biorę udział w licznych wystawach i wernisażach malarskich  oraz w konkursach poetyckich. Chodzę na zajęcia na TUTW. Moje motto to: „Chcesz mieć tęczę, musisz pogodzić się z burzą”

Nazbierało się trochę refleksji po ostatnich autorskich spotkaniach z różnymi ludźmi i po lekturach książek: Szczepana Twardocha „Wieczny Grunwald” oraz Wita Szostaka” Cudze słowa”.

– Byłem, byłem na tych wieczorach, a i do książek zajrzałem – odezwał się Cień jakby słyszał moje myśli.

– Czytałeś?

– Oczywiście. Jeżeli pozwolisz to chciałbym, abyś wyjaśniła niektórym czytelnikom twojej książki , ile z „Ciebie mają” narrator i podmiot liryczny twojej książki. Przecież nie są Tobą!

– Może powiem tak. Narrator „Rozmów z Cieniem” ujawnia się w pierwszej osobie, staje się wiec bohaterem tekstu, ale to ciagle konstrukcja literacka, świadome założenie piszącego, który tak poprowadzić chce narrację. Trzeba pamiętać, iż zawsze jest to świat przedstawiony danej wypowiedzi, fikcyjny, wymyślony. Oczywiście, chodzi o teksty fabularne. W poezji swoje emocje prezentuje podmiot liryczny, tak więc nie zawsze można go w sposób prosty utożsamiać z autorem.

– Skąd w ogóle takie refleksje na  temat spotkań  i stereotypów – dopytywał się Cień.

– Otóż na jednym  takich autorskich wieczorów  pewien Pan stwierdził, że on nie rozumie, po co niektórzy ujawniają swoje emocje, przeżycia, odsłaniając się emocjonalnie przed czytelnikiem.

– Zapomniał, że swój świat pokazuje bohater nie autor, chociaż niewątpliwie wyposaża go w cechy, które wynikają z obserwacji i sposobu przeżywania świata?- zdenerwował się mój przyjaciel.

– Poczekaj, opowiem Ci co było potem. Mój rozmówca stwierdził, że on też ma jakieś refleksje, przemyślenia, ale przecież jest mężczyzną i jemu nie wypada demonstrować uczuć, wzruszeń, to takie niemęskie.

Tu właśnie doszliśmy do stereotypów.  Nic nowego nie wymyślę na ich temat, wobec tego przytoczę definicję stereotypu  jako ”uproszczonego przeświadczenia dotyczącego genezy różnych zjawisk(…) Stereotyp to uogólnienie, szkodliwa generalizacja, to przejmowanie poglądów innych osób lub społeczeństwa, czasami wynikają one też z  obserwacji własnych jednostki.
Mężczyzna!Macho! Mężczyzna delikatny, wrażliwy, dostrzegający piękno, uzewnętrzniający swoje emocje – nie, nie, to słabeusz, a przecież ma być „twardziel”.

W trakcie rozmowy okazało się, że on kocha wędrowanie, samotność, dostrzega różne odcieni zieleni i nie może napatrzeć się pięknu gór, jesienne barwy go oszałamiają, ale jakże on ma o tym mówić! Stereotyp!!!

Drugi rozmówca próbował rozszyfrować, kim jest tytułowy Cień, skupiając się głównie na jego ciemnej stronie, a przecież on nie jest tylko Dżinem ukrytym gdzieś w butelce podświadomości. Kiedy ujawnia się, spełnia życzenia!Wszystkie!Ten z mojej opowieści bywa biały, ażurowy, lśniący, mądry, wrażliwy! Łamie samym swym byciem stereotypy! Trzeba go oswoić! Zaprosić do siebie! Mój ciekawy rozmówca doszedł do tego, że to chyba będzie dobry sposób, by rozliczyć się z traumami swojego życia. Spróbuje go namalować, opisać, wyrzeźbić – uwolnić swoje emocje, oddać je na wiatr i zacząć żyć.

– To były piękne, przeciekawe rozmowy! – westchnął Cień.Trudne!

– Tak. Słowo ma ogromną siłę. Szczepan Twardoch napisał „Wieczny Grunwald” w 2010 r., ale ja dotarłam do niej dopiero teraz. To w niej
mnożąc słowa pokazuje, że nie wolno patrzeć na Innego przez pryzmat stereotypów, wyzwalać trzeba z nich siebie i szukać ciągle odpowiedzi na to pytanie, kim jest On, o co walczy. Trzeba pytać, czy ja jestem indywidualnością, czy utkany jestem ze stereotypów, mitów, schematów.Wit Szostak w” Cudzych słowach” oczarował mnie tym, jak wiele w człowieku może zmienić słowo. Jak może wytrącić go z uproszczonego, schematycznego patrzenia na świat i pozwolić mu dojść do prawdy. Tak mądrze jednocześnie zaprezentował ocenę postaci z każdego punktu widzenia, z daleka, z bliska, z miłością, z nienawiścią.

Ta lektura wpisała się w moje refleksje i dała mi ogromną radość z rozmów z czytelnikami.

– Tak, teraz rozumiem- zamyślił się Jasny Cień w ten styczniowy, słoneczny dzień.

Wiesława Chmielewska

Dziennikarka MYwToruniu.pl

Urodziłam się na Mazowieckiej Równinie, a w moim oknie, jak pisał poeta,  „pole i topole”. Skończyłam jakieś szkoły (nawet wyższe), wiedziona sercem znalazłam się na pięknej ziemi mazurskiej, by ostatecznie, zupełnie niedawno, zamieszkać w Toruniu. Mam zasadę, która brzmi (słowa poety): „Nie bądź pewny, że masz czas, bo pewność niepewna”. Wiele „robiłam” w życiu dla innych, mniej dla siebie i chciałabym, by tak pozostało. Fascynuje mnie „gotyk na dotyk”, lubię ludzi, kocham najbliższych.