Malarstwo członków Konfraterni Artystów w Toruniu (1920–1939)
Kolejne spotkanie cyklu będzie miało nieco inny charakter, niż dotychczas, bowiem rozpocznie się w Sali Kinowej w Ratuszu Staromiejskim wykładem z prezentacją, a zakończy na Galerii. Spotkanie będzie dotyczyło zainicjowanej 16 grudnia 1920 roku w Toruniu Konfraterni Artystów, której celem było odbudowanie życia artystycznego w odzyskanym mieście. Jej członkami byli m.in. Julian Fałat, Brunon i Feliks Gęstwiccy, Eugeniusz Gros, Felicjan Szczęsny Kowarski, Eugeniusz Przybył, Wojciech Aleksander Durek, Edward Karniej, Feliks Krassowski, Ignacy Mazurek, Stefan Wojciechowski, Stanisław Zalewski i Ignacy Zelek.
Obraz plastyki miasta w tym okresie jawi się jako wieloaspektowa działalność artystów reprezentujących różną stylistykę, wyrosłą z odmiennych źródeł. Oprócz Fałata, którego pobyt w Toruniu trwał bardzo krótko, wszyscy niemal twórcy urodzili się w końcu XIX wieku i w 1920 roku byli już dojrzałymi i ukształtowanymi artystami, którzy obok własnej twórczości bardzo aktywnie i z ogromnym zaangażowaniem starali się stworzyć warunki do normalnego rozwoju kulturalnego miasta. Po wyjeździe Fałata jednym z najważniejszych inicjatorów działań artystycznych w mieście był Eugeniusz Gros. Pomagali mu inni konfratrzy, na tyle, na ile pozwalały możliwości ich społecznego zaangażowania, niejako po obowiązkach zawodowych. Pomimo braku sali wystawowej na dobrym poziomie oraz znacznego wsparcia magistratu ponawiano próby zinstytucjonalizowania działalności kulturalnej oraz tworzenia toruńskiej galerii sztuki, która prezentowałaby dzieła artystów z Torunia i regionu. Brakowało także szkoły artystycznej, a liczne w latach 30. wykłady o sztuce, literaturze i muzyce nie mogły wypełnić tej luki.
Szczegółowa analiza dzieł z lat 1920–1939 w Toruniu, pomimo odmiennej formy prezentacji, będzie okazją do pogłębionego odbioru sztuki.
Anna Kroplewska-Gajewska
