Naszym piórem: Premiera książki Wiesławy Chmielewskiej „Rozmowy z Cieniem”

Mamy niebywałą okazję wysłuchać interesującej i chwilami zaskakującej rozmowy Autorki z cieniem, zaprezentowanej w publikacji pod tym właśnie tytułem. Kim jest ów Cień? Po przeczytaniu tej pasjonującej lektury sądzę, że Cieniem jest Alter Ego Wiesławy Chmielewskiej, jest rozmówcą, z którym Autorka dzieli się swoimi myślami, od którego oczekuje potwierdzenia lub który będzie podzielał Jej wątpliwości. A może się mylę?

Ale zanim opowiem Państwu o wzruszającym wieczorze- dziewiątego grudnia w Kamienicy Inicjatyw w Toruniu, muszę zauważyć samą szatę graficzną książki. Przyjemnie wziąć ją do ręki. Elegancka czerń z aksamitnego materiału introligatorskiego, że złotą minimalistyczną panoramą Torunia, przyciągają uwagę czytelnika, który także nie zawiedzie się na wnętrzu. Opracowanie graficzne i techniczne, a nawet jakość papieru świadczą o dużej staranności wydawnictwa. Herby miast umieszczone na wewnętrznych stronach okładek: Torunia, Lubawy, powiatu makowskiego i Lidzbarka świadczą o konotacjach Wiesławy Chmielewskiej. Książka składa się z sześciu tematycznie spójnych rozdziałów:

Chwile zatrzymane w słowie. Wiersze

Spacery z przewodnikami

Rozmowy z Cieniem. Nigdy nie jesteś Sam, Zawsze przy Tobie Cień

O muzyce Słowem. Toruńska Orkiestra Symfoniczna

O bliskich, o znajomych, o świecie, o sztuce, o literaturze. To co działo się tu i teraz. Recenzje i inne teksty

Ptakom podobni. Początek cyklu.

Wracam do wieczoru autorskiego w Kamienicy Inicjatyw. Podobnie jak publikacja -był interesujący i elegancki. Gości powitała dobrze nam znana i lubiana Anna Zielińska – Prezes Fundacji Archipelag Inicjatyw i Kamienicy Inicjatyw w Toruniu. Spotkanie prowadził przyjaciel Wiesławy – Jerzy Krukowski, wybitny organizator wszelkich przedsięwzięć- w tym także turystycznych- umiejętnie dawkując uczestnikom informacje o samej Autor, Jej życiu i twórczych dokonaniach. Przedstawiając Autorkę przywołał słowa Oscara Wilde: „Człowiek naprawdę posiada tylko to, co jest w nim”. A co jest- mieliśmy okazję szybko się przekonać. Podkreślił też znaczącą rolę Kamienicy Inicjatyw w rozwijaniu skrzydeł Wiesi, zwłaszcza zarządzających   Anny i Macieja Zielińskich oraz Teresy Grochulskiej.

Wątek ten kontynuowała Wiesława opowiadając o genezie powstania publikacji „Rozmowy z Cieniem”. Na dowód zacytowała wiersz pt. Los. Oto jego fragment:

„Ulica Kopernika.
Kamienica.
Archipelag Inicjatyw.
Kamienica Inicjatyw.
Surowa z wierzchu, ciepła w środku.
Oaza w pustyni miasta.
Woda i ożywienie.
Podanie rąk.
Pozdrowienie.
Smutek i wzruszenie.
To tutaj był początek.
…
Zapuszczone na długo korzenie.”

Omawiane kolejno rozdziały, to właściwie analiza biograficzna Autorki oraz Jej postrzeganie ludzi i otaczającego świata. Poznajemy szczęśliwe dzieciństwo młodzieńcze lata na Mazowszu, mądrą dojrzałość w Lubawie, aktywną działalność w Toruniu… Podziwiamy filozoficzne eseje, nostalgiczne wspomnienia i przeżywamy wraz z Wiesią wiele doświadczanych emocji, tych pozytywnych, dodających skrzydeł, ale czasem też wywołujących cierpienie, trudnych do zapomnienia.  Mówi o tym wiersz „Lustro” (fragment):

„Widzi w lustrze wspomnienia.
Cienie, które serca zagubiły.
Pozdrowione, wróciły.
Nic tego nie zmienia.
Stoi przed lustrem jesieni.
Ze srebra lametą we włosach.
Słyszy motyle we włosach.
Nic tego nie zmieni.
Po kawałku odrywa więc minione.”

Z zainteresowaniem słuchamy wypowiedzi Jerzego Krukowskiego, wprowadzającego nowe tematy do wspomnień Wiesi, która- jak na polonistkę przystało – mówi poprawną polszczyzną i czaruje nas swoim głosem. Analizę poezji uzupełniają wiersze pięknie czytane nie tylko przez ich Autorkę, ale Koleżanki i Kolegów działających w Kamienicy Inicjatyw: Witolda Czerwińskiego, Franciszka Kazimierskiego, Hannę Lesińską, Marię Matuszak, Halinę Neweś, Tadeusza Perlickiego, Danutę Szymańską i prowadzącego spotkanie autorskie Jerzego Krukowskiego. Wyjątkowym uzupełnieniem artystycznego wydarzenia był wspólny śpiew inicjowany przez Ewę Modrzejewską, grającą przejmująco na gitarze i obdarzoną pięknym wokalem. Wszystkich, nawet najbardziej opornych wciągnęła w popularne, wzruszające romanse i ballady.

Dziwnie znajomo brzmią Spacery z Przewodnikami, w których często sami uczestniczymy, a które w relacji Wiesławy stają się tajemnicze i bajeczne… Swoimi recenzjami i reportażami utrwala nas, czasem nasze działanie w zapisanym słowie, zgodnie ze słowami Zygmunta Krasińskiego: „Wszędzie, wszędzie na planecie braci moich ryty ślad”.

Na szczególną uwagę zasługuje rozdział poświęcony Toruńskiej Orkiestrze Symfonicznej. Czytelnik odbiera opisaną muzykę w sposób szczególny, prawie ją słyszy z dźwiękonaśladowczych określeń Autorki; duszą jest na koncercie.

Przyroda ma w sercu Wiesi znaczenie szczególne, choć często ściśle wiąże się z człowieczym losem, jak w wierszu „O czym?”:

„A ja mówię, że stare drzewa są piękne.
Gładzą swoją pomarszczoną korę.
Czekają na życiodajne soki,
a ich zapach upaja jak pierwszy pocałunek.
Stare drzewa chcą szumieć, rozumieć,
Chronić, zasłonić, przegonić, obronić,
a ich ramiona jak ręce matki.
Kochaj stare drzewa, to w nich dojrzewa mądrość!”

Codzienne przedmioty są zauważane, personifikowane i traktowane wręcz po partnersku np. mapy, drzwi, lustro. Kogo stać w zabieganej współczesności na tak wielką wrażliwość?  Może to wyraz ucieczki przed pogubionym tempem życia, wszechogarniającym bezsensownym pośpiechem?

Gratuluję Wiesiu mądrej, refleksyjnej publikacji, napisanej kolorowo i komunikatywnie.

Przekonałaś nas. Wspomnienia są piękne, warto o nich pamiętać, nawet jeżeli były dramatycznie trudne. Życie jest piękne w swojej codzienności i prostocie. Marzenia są piękne i trzeba je mieć, chociaż czasem wydaje się to niemożliwe. Władysław Reymont powiedział: „Marzenia utkane są z tej samej przędzy co i rzeczywistość”. Miał rację. Ty jesteś tego przykładem. Przyznałaś na wieczorze autorskim, że marzyłaś o wydaniu książki.

Marzenie zostało spełnione. Fakt: Wiesława Chmielewska „Rozmowy z Cieniem”, Płock, listopad 2021 r.

Myślę, że urok poezji i prozy Wiesławy Chmielewskiej dla nas czytelników tkwi w naszej identyfikacji z marzeniami, oczekiwaniami, ale też osądami Autorki. Dziwnym trafem, choć nie nazwane, są pewnie w większości zbieżne z naszym postrzeganiem świata i trapiącymi wątpliwościami.  A może na chwilę zwolnimy pęd życia, zastanowimy się nad jego sensem i podejmiemy dyskusji z Wiesią i Jej mądrym Cieniem?

Henryka Piekarska
dziennikarka My w Toruniu

Zdjęcia: Maciek Zieliński Fotografia / www.fotograftorun.pl