Gala otwarcia 6. Międzynarodowego Festiwalu Skrzypcowego im. Karola Lipińskiego

Data: 20.09.2024r. 19:00
Miejsce: Sala Koncertowa CKK Jordanki
Wstęp: 45 zł N 35 zł U / abonament: 135 zł N, 105 zł U
Organizator: Toruńska Orkiestra Symfoniczna

Wystąpią:
Elias David Moncado (Niemcy) – skrzypce
Dainius Pavilionis (Litwa) – dyrygent
Toruńska Orkiestra Symfoniczna
Urszula Guźlecka – prowadzenie
Program:
G. Bacewicz – Uwertura na orkiestrę symfoniczną (utwór z okazji 115. rocznicy urodzin kompozytorki)
M. Bruch – Koncert skrzypcowy g-moll op. 26
Z. Noskowski – Z życia… [narodu] Obrazy fantazyjne na tle Preludium A-dur F. Chopina (1901) (utwór z okazji 115. rocznicy śmierci kompozytora)
W programie inauguracyjnego koncertu zaprezentujemy dwa odmienne oblicza symfoniki. Dwudziestowieczne, z ducha neoklasyczne w Uwerturze Grażyny Bacewicz, wybitnej kompozytorki, której 115. rocznica urodzin przypadła w lutym tego roku, a także późnoromantyczne – w Uwerturze Zygmunta Noskowskiego. Pomiędzy nimi zabrzmi popisowy, niemal wzorcowo wirtuozowski, romantyczny koncert skrzypcowy Maxa Brucha.

Uwertura na orkiestrę Grażyny Bacewicz powstała w 1943 r. po tym, jak kompozytorka i skrzypaczka powróciła z Paryża do Warszawy. To utwór czasu niemieckiej okupacji, którego prawykonanie odbyło się już po zakończeniu wojny, w 1945 r. podczas Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej w Krakowie. Jest pełny życia, wielowątkowy, „pędzący jak na skrzydłach temperamentu rytmicznego”, jak pisał o nim Stefan Kisielewski. W krótkiej formie, będącej pierwotnie wstępem do większego dzieła koncentruje wielość środków wyrazu orkiestry symfonicznej.

Koncert skrzypcowy g-moll op. 26 nr 1 Maxa Brucha powstał w swojej pierwotnej formie w 1866 r., jednak młody i już wówczas bardzo ceniony kompozytor nie był z niego zadowolony. W obecnej wersji to dzieło datowane na 1867 r., które autor uzupełnił i zmodyfikował pod wpływem jednego z największych skrzypków XIX stulecia, Josepha Joachima. To utwór wirtuozowski, w którym Bruch stosuje typową dla epoki stylizację muzyki ludowej, nie stroni od rzewnej melancholii, a w całości daje dużo przestrzeni wykonawcy do zaprezentowania technicznych umiejętności.

Z życia narodu. Obrazy fantazyjne na wielką orkiestrę na podstawie „Preludium A-dur” Fryderyka Chopina Zygmunta Noskowskiego to zbiór wariacji symfonicznych na temat muzyki Chopina, które ukończone zostały w 1901 r. Pomysł nie jest nowatorski – tego rodzaju „patriotyczne wariacje” pisał sto lat wcześniej François-Joseph Gossec na temat Marsylianki, choć w przypadku Noskowskiego mamy do czynienia z dużo szerszym repertuarem środków wariacyjnych. Przekształcenia Preludium A-dur osadzone są w konwencji późnoromantycznej, a obrazować mają szerokie spektrum patriotycznych uczuć w stosunku do wciąż będącej pod zaborami ojczyzny. Pierwotny tytuł Z życia narodu został ocenzurowany przez Rosjan. Prawykonanie dzieła odbyło się zatem w Filharmonii Warszawskiej w 1902 roku pod enigmatycznym tytułem Z życia, ale wymowa utworu zapewne była czytelna dla ówczesnej polskiej publiczności.