Krajoznawcy na rzecz toruńskiej społeczności senioralnej.

Na terenie miasta Torunia jest szereg organizacji zajmujących się liczną społecznością senioralną. Są to zaczynając od Rady Seniora przy Prezydencie miasta Torunia (członkiem z nadania PTTK jest Tadeusz Perlik) – Uniwersytet Trzeciego Wieku, Centra Aktywności Lokalnej rozmieszczone we wszystkich osiedlach miasta (współfinansowane przez miasto) oraz liczne Kluby Seniora. Prowadzą one wszechstronną działalność dla seniorów tj.: prelekcje i wykłady na różne tematy, zajęcia manualne, kursy, wspólne wyjścia do kina i teatru, zajęcia fizyczne (w tym „kijki”) oraz wycieczki piesze, rowerowe i krajoznawcze. Organem prasowym toruńskich seniorów jest portal seniora „My w Toruniu”. Najaktywniejszym a zarazem położonym centralnie na Starówce jest CAL – Kamienica Inicjatyw (ul. Kopernika 22). W niej właśnie systematycznie udzielają się społecznie Hanna Czech i Tadeusz Perlik – działacze Oddziału Miejskiego PTTK im. M. Sydowa w Toruniu. Prowadzą oni od kilku lat, co najmniej raz w miesiącu, w ramach cyklu „Aktywny Piątek” – piesze spacery po Toruniu lub w okolicy. Pokazują oni ciekawostki i atrakcje turystyczne które na co dzień umykają naszej uwadze. Ale to nie wszystko, od dwóch lat wychodząc naprzeciw oczekiwaniom Seniorów organizują autokarowe wycieczki krajoznawcze do ciekawych miejscowości naszego województwa kujawsko-pomorskiego i nie tylko.

Ostatni wyjazd odbył się 19 kwietnia 2024 roku do Szafarni i Płonnego.

W Szafarni w Ośrodku Chopinowskim uczestnicy wysłuchali prezentacji-koncertu utworów Fryderyka Chopina i zapoznali się z jego życiorysem (konferansjerką była pani Marcelina Świniarska, a pianistą był Marcin Mackiewicz). Następnie obejrzeli część muzealną ośrodka oraz posmakowali w kawiarni kawy żołędziowej (tutejszej specjalności, która sięga czasów pobytu w majątku F. Chopina) i pysznego domowego ciasta. Ostatnim elementem pobytu w Szafarni był spacer po parku dworskim i obejrzenie pomników przyrody: Lipy Chopina i Dębów Dziewanowskich. Drugą miejscowością którą na tej wycieczce zobaczyliśmy było Płonne. Zwiedzanie rozpoczęliśmy od SP im. M. Dąbrowskiej, gdzie przywitał nas kierownik szkoły i opiekun Izby Pamięci pan Dawid Stachowski. Najpierw zobaczyliśmy obelisk poświęcony pobytowi w tej wsi Marii Dąbrowskiej z napisem „Mnie ta przyroda tu trzyma, te jeziora, te strumienie”, a następnie Izbę Pamięci jej poświęconą. Podczas wyczerpującej prezentacji znajdujących się w niej eksponatów zarówno tych jej poświęconych jak i z filmu „Noce i Dnie”, uczestnicy przybliżyli sobie warunki jakie zastała tu pisarka w latach 1925-28. Następnie podczas spaceru uczestnicy zobaczyli pozostałości parku dworskiego majątku administrowanego przez męża jej siostry Heleny Hepke (z dworu nic nie pozostało). Kolejnymi obiektami Płonnego był kościółek p.w. św. Jakuba Apostoła i znajdujący się przy nim obelisk poświęcony Janowi Nepomucenowi Dziewanowskiemu – bohaterowi bitwy pod Somosierrą oraz dom, w którym zamieszkiwała pisarka. Spacerem do pomnika przyrody „Góry Modrzewiowej” (zachowało się tu 7 modrzewi, spośród których wiek najstarszych szacuje się na około 300 lat) zakończyliśmy wyjazd.

Wyjazd autokarowy do Grudziądza odbył się 15 marca 2024 r.

Zwiedzanie Grudziądza rozpoczęliśmy od Zabytkowej Oczyszczalni i Przepompowni Ścieków z 1907 r., przy której oczekiwał na nas przewodnik, krajoznawca – przyjaciel Jan Kamiński. Oprowadzeni przez panią Małgorzatę Paździor-Rocławski obejrzeliśmy zabytkowe elementy mechaniczne i stare pompy, które po oczyszczeniu i odnowieniu w 2016 r. prezentują obecnie dawną świetność. Poza przepompownią funkcjonującą przy wysokich stanach Wisły, kiedy odpływ ścieków nie mógł odbywać się grawitacyjne. W budynku zlokalizowano również mechaniczną oczyszczalnię ścieków, opartą na sicie Wurla – Rinscha z mechanicznym odbiorem skratek – czyli grubszych zanieczyszczeń, ze ścieków. Na owe czasy był to szczyt możliwości technicznych. Tak podczyszczony ściek kierowano kanałem wylotowym do Wisły. Oczyszczalnia ta funkcjonowała po niezbędnych przeróbkach do 1970 r. Po obejrzeniu filmu o pracach konserwatorskich wyruszyliśmy na zwiedzanie miasta pod opieką Jana Kamińskiego. Pokazał on nam w kolejności: planty z zabudową i znajdującymi się tu pomnikami, mury miejskie, Pałac Opatek i kościół św. Ducha, rynek i zabytkowe kamieniczki, kościół p.w. św. Mikołaja, Plac Miłośników Astronomii i kościół p.w. św. Franciszka Ksawerego, Kolegium Jezuickie ob. Ratusz i Górę Zamkową (wejście na wieżę Klimek). Po posiłku zwiedziliśmy Muzeum Handlu Wiślanego „Flis”. Przechodząc ul. Spichrzową obejrzeliśmy znajdujące się przy niej spichrze, Bramę Wodną i Klasztor Benedyktynek. Ostatnim etapem był spacer ul. Portową do Mariny Grudziądz i na Błonia Nadwiślańskie by spojrzeć od dołu na panoramę grudziądzkich spichrzy.
Wyjazd autokarowy do Chełmna odbył się 16 lutego 2024 r.

Zwiedzanie Chełmna grupa rozpoczęła od udania się na chełmiński rynek, do renesansowego ratusza. Tutaj spotkaliśmy się z naszym przewodnikiem panem Sławomirem Grabowskim. Pod jego przewodnictwem  najpierw zwiedziliśmy mieszczące się w ratuszu Muzeum Ziemi Chełmińskiej. Po wyjściu na rynek obejrzeliśmy mieszczący się na ratuszu „pręt chełmiński” liczący 4,35 m i skierowaliśmy się do średniowiecznej  fary-kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP. Po obejrzeniu wnętrza, ze szczególnym uwzględnieniu ołtarza św. Walentego i wysłuchaniu jego historii udaliśmy się obok budynku d. Gimnazjum Chełmińskiego, kościoła filialnego p.w. św. Jakuba i Mikołaja do zespołu klasztornego ss. Miłosierdzia (dawniej cysterek, następnie benedyktynek). Tutaj skupiliśmy się na obejrzeniu skarbca który w swoich pokojach skrywa bezcenne dzieła. Są tam m.in. obraz Wojciecha Kossaka, ornat wyhaftowany przez zakonnice 399 lat temu, obraz z 1896 r., bogato zdobione relikwiarze, kielichy mszalne z XVII w. itd. W następnej kolejności przeszliśmy ul. Dominikańską obok wieży ciśnień, kościoła p.w. śś. Piotra i Pawła i Bramy Grudziądzkiej  na planty do Parku Miniatur Zamków Krzyżackich. Znajduje się tu 9 miniatur (w skali 1:30) zamków z: Radzynia Chełmińskiego, Bierzgłowa, Grudziądza, Papowa Biskupiego, Kurzętnika, Rogóźna, Torunia, Pokrzywna oraz zamku wysokiego z Malborka, które obejrzeliśmy. Po posiłku już samodzielnie zwiedziliśmy Basztę Prochową oraz obejrzeliśmy Bramę Merseburską oraz Wieżę Mestwina po czy powróciliśmy do Torunia.

Wyjazd autokarowy do Lipna i Czarnego odbył się 25 stycznia 2024 r.
Zwiedzanie Lipna rozpoczęliśmy od Miejskiego Centrum Kultury, w którym spotkaliśmy się z panią Dorotą Kostecką. Obejrzeliśmy tu Izbę Pamięci Poli Negri, w której wysłuchaliśmy prelekcji o jej życiu rodzinnym i karierze. Następnie zwiedziliśmy znajdującą się tu Izbę Ludową i Mieszczańską Izbę Muzealną. Z MCK udaliśmy się do odnowionego kina  „Nawojka” mijając mural z Połą Negri. W kinie znajduje się galeria starych zdjęć, fotosów filmowych oraz Izba Muzealna Poli Negri. Spotkała się tu z nami pasjonatka pani Beata, która zaznajomiła nas szerzej z historią Lipna. Kolejnym miejscem na trasie zwiedzania było wzgórze Świętego Antoniego. Znajduje się tu kapliczka św. Antoniego z 1910 r., ufundowana z okazji 500-letniej rocznicy bitwy pod Grunwaldem. Jest to domniemane grodzisko średniowieczne, funkcjonujące w XIII – XIV w. tzw. „castrum Lypa” – prawdopodobnie miejsce pierwszej lokalizacji Lipna. Dalej grupa przeszła do Parku Miejskiego im. Gabriela Narutowicza. Park zajmuje wzgórze morenowo-czołowe o powierzchni ok. 11 ha. Jego postać stanowi przejście między drzewostanem naturalnym, a założeniem parkowym. Trzy dęby, których wiek przekracza ponad 200 lat ustanowiono pomnikami przyrody. Kontynuując  przemarsz odwiedziliśmy cmentarz parafialny z kaplicą św. Barbary z 1837 r. wzniesioną w miejscu rozebranego kościoła. Znajdują się tu kaplice i grobowce właścicieli okolicznych majątków. Interesujący jest również grobowiec Antoniego Grabowskiego, jak głosi inskrypcja: „Towarzysza Broni Napoleona I, Dowódcy Baterii Artylerii byłych Wojsk Polskich, Kawalera Krzyżów i Medali z wyspy św. Heleny”. Z tyłu za cmentarzem parafialnym znajduje się cmentarz ewangelicki założony w 1804 r. Następnym obiektem który zwiedziliśmy był gotycki kościół p.w. Wniebowzięcia NMP z 1388 r., we wnętrzu Ołtarz główny manierystyczny z 1 poł. XVII w., przeniesiony ok. 1762 r. ze Skępego. Z kościoła przeszliśmy na rynek miasta – Plac Dekerta, którego zabudowa jest w większości klasycystyczna z 1 poł. XIX w. W części centralnej placu stoi Pomnik Wdzięczności, wystawiony bohaterom miasta i powiatu, zamordowanym przez hitlerowców w latach 1939-45. W części zachodniej placu – symboliczna „Ściana Śmierci” – w miejscu kaźni z 3 listopada 1940 r. 10 Polaków rozstrzelanych przez pluton egzekucyjny SS. W południowej pierzei wznosi się ratusz z ok. 1831 r., przebudowany w 1878 r. Na ścianie ratusza wisi tablica pamiątkowa ku czci burmistrza Zygmunta Uzarowicza (1924-39). Po wspólnej fotce udaliśmy się na Bulwar im. Poli Negri, który jest położony nad małą ale malowniczą rzeką Mień przepływającą przez centrum miasta. Jest tu ławeczka z rzeźbą znanej aktorki, urodzonej w Lipnie. Jest stosowna informacja o jej karierze, są rabatki, które umilają spacer oraz płyty literatów którzy odwiedzili Lipno. Po posiłku w drodze do autobusu obejrzeliśmy jeszcze: tablice historyczno-edukacyjne dotyczące Lipna jak i zasłużonych ludzi z nim związanych, kościół ewangelicko-augsburski p.w. św. Trójcy  zbudowany w latach 1865-68, budynek starostwa zbudowany na początku XX w. na potrzeby carskiej żandarmerii. W okresie Polski międzywojennej w budynku tym mieściła się Policja Państwowa. W okresie okupacji hitlerowskiej był siedzibą niemieckiej żandarmerii, do 1956 r. był siedzibą UB. W budynku tym są dawne cele aresztu wychodzące na jego dziedziniec, a także karcer pod schodami prowadzącymi na I piętro. Na budynku umieszczona jest tablica pamiątkowa poświęcona ofiarom terroru hitlerowskiego i komunistycznego. Bonusem wycieczki było zwiedzenie w Czarnem: drewnianego kościółka p.w. Świętego Michała Archanioła z 1793 r., o którym szczegółowo opowiedział ks. proboszcz Henryk Wysocki oraz obejrzenie położonego obok murowanego dworu z 2 poł. XIX w. Charakterystyczna dla dworku jest boczna, cylindryczna wieża otoczona żeliwną balustradą oraz taras wysuwający się z narożnika. Obecnie mieści się w nim szkoła.

Wyjazdy autokarowe zrealizowane w 2023 r. to:
– 31.03.2023 – Wycieczka autokarowa do Trzebcin, Gołąbka i Tucholi
– 21.04.2023 – Wycieczka autokarowa do Sierpca (skansen i miasto)
– 25.08.2023 – Wycieczka autokarowa do Karnkowa, Skępego i Głęboczka
– 06.10.2023 – Wycieczka autokarowa do Kruszwicy (rejs Rusałką, Kobylniki i miasto)
– 10.11.2023 – Wycieczka autokarowa do Ostrowąsa, Aleksandrowa Kuj. i Łazieńca
– 01.12.2023 – Wycieczka autokarowa do Kończewic i Chełmży

Wycieczką od której wszystko się rozpoczęło był wyjazd w dniu 18.11.2022 r. do Rypina (muzeum, miasto i witraże). Wszystkie te wycieczki organizowane przez Kol. Hannę Czech i Tadeusza Perlika miały za zadanie poszerzenie wiadomości historyczno-krajoznawczych o naszym województwie, poprawę kondycji fizycznej oraz integrację środowiska toruńskich seniorów.

Opracował Tadeusz Perlik