Naszym piórem: „Kim byli patroni ulic – Szuman”
W ramach cyklu poznawania patronów toruńskich ulic przedstawiam Państwu dwie wybitne postacie- ojca i córki, oboje wiele dobrego zrobili dla miasta i jego mieszkańców wpisując się na zawsze w życie społeczne i kulturalne Torunia. Warto, byśmy o nich pamiętali.
Leon Szuman (1852 – 1920)
Leon Szuman, znakomity lekarz, chirurg urodził się w powiecie wągrowieckim, medycynę studiował we Wrocławiu,a po uzyskaniu doktoratu w 1879 roku przyjechał do Torunia i zamieszkał na ulicy Kopernika. W tym czasie był drugim polskim lekarzem w mieście.
W 1880 roku Leon Szuman żeni się z Eugenią Gumpert, do 1895 roku w tej rodzinie przychodzi na świat siedmioro dzieci. W tym samym roku umiera żona doktora Szumana, a w roku następnym doktor poślubia siostrę żony Emilię.
Dzięki dużym umiejętnościom medycznym doktor Szuman zyskuje rozgłos i szacunek nie tylko w Toruniu ale na całym Pomorzu.
W 1893 roku rodzina przeniosła się z ulicy Kopernika do nowo zbudowanej kliniki lekarskiej na obecnej ulicy Leona Szumana 2. W swojej klinice doktor przeprowadzał nowatorskie- na ówczesne czasy- operacje brzuszne: przepukliny, żołądka, jelit. W klinice leczono również ubogich pacjentów, nie pobierając od nich żadnej opłaty.
Zainteresowania doktora Szumana były bardzo szerokie, wydał kilkadziesiąt publikacji naukowych, zajmował się również poezją wydając kilka tomików wierszy. Cztery z nich znajdują się w zbiorach Książnicy Kopernikańskiej. Jedna z Jego pieśni „Leć Orle Biały” była bardzo popularna w przedwojennej Polsce.
Po wkroczeniu wojsk polskich do Torunia napisał wiersz „Modlitwa” opublikowany w Gazecie Toruńskiej. Jego córka Wanda, osoba bardzo religijna do końca swego życia odmawiała wiersz Ojca jako modlitwę wieczorną.
Doktor Szuman był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu, od 1886 roku pełnił funkcję prezesa TNT rezygnując po kilku latach z powodu nadmiaru obowiązków.
Leon Szuman zmarł 11 listopada 1920 roku doczekawszy się wolnej Polski.
Został pochowany na cmentarzu św.Jerzego w Toruniu. Na płycie Jego grobowca zostały wyryte słowa: „Przeszedł dobrze czyniąc”.
Wanda Szuman (1890 – 1994)
Wanda Szuman była piątym dzieckiem Leona Szumana i Jego żony Eugenii. Urodziła się w Toruniu 3 kwietnia 1890 roku. Po ukończeniu 10-letniej szkoły powszechnej kształciła się w Krakowie i Lwowie kończąc Seminarium dla Nauczycieli Szkół Ludowych.
Jeszcze przed pierwszą wojną Wanda Szuman prowadziła tajne nauczanie języka polskiego i religii w domu rodzinnym i w salkach przy kościele św. Jakuba. Kiedy wybucha wojna niesie pomoc jej ofiarom , współtworzy PCK na Dworcu Głównym w Toruniu.
W okresie międzywojennym Pani Wanda kończy Studium Pedagogiczne w Warszawie, wyjeżdża na roczne stypendium do Europy Zachodniej po powrocie opracowuje system opieki nad sierotami, których po wojnie jest dużo. Poznaje Janusza Korczaka odbywając praktykę w Jego domu dla dzieci ubogich i opuszczonych w Warszawie. W 1933 roku pani Wanda zostaje kierowniczką Katolickiego Seminarium dla Wychowawczyń Przedszkoli w Poznaniu.
W czasie II wojny Niemcy wysiedlają panią Wandę do Generalnej Guberni. I teraz w tym trudnym czasie zajmuje się-tak jak kiedyś- tajnym nauczaniem, pomaga rodzinom uwięzionych i osobom wysiedlonym po Powstaniu Warszawskim.
W 1945 roku Wanda Szuman powraca do Torunia, za zgodą całej rodziny przekazuje budynek- klinikę swego ojca Leona Ministerstwu Oświaty. Tworzy Liceum dla Wychowawczyń Przedszkoli zostając jego pierwszą dyrektorką. Niestety, w 1949 roku zostaje zwolniona z pracy. Przez trzy lata pracuje w Pogotowiu Opiekuńczym, w 1952 roku zostaje zmuszona do przejścia na emeryturę.
Nie porzuca jednak pracy z dziećmi i dorosłymi , którzy bardzo opieki potrzebują: niewidomi, głuchoniemi, upośledzeni, z niedowładem kończyn. Pani Wanda była pionierką rehabilitacji osób niepełnosprawnych poprzez pracę artystyczną:malowanie, szycie, haftowanie. Jej podopieczni wykonują swoje dzieła ustami, palcami u nóg, są doceniani, nagradzani i niezwykle wdzięczni swej opiekunce za pracę, pomoc, oddanie. Nasza wspaniała „filigranowa siłaczka” jak Ją nazywają między sobą.
„Nie dokonałam żadnych nadzwyczajnych rzeczy- ja tylko nie zmarnowałam życia”.
Tak Pani Wanda mówiła o sobie.Całe życie służyła innym, zabrakło czasu na życie osobiste, nie założyła własnej rodziny. Jej wspaniała praca i oddanie innym zostało docenione.
Wanda Szuman otrzymała wiele nagród i odznaczeń, m. innymi:
– Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
– Krzyż Kawalerski
– Medal Papieski „Pro Ecclesia et Pontifice”
– Order Uśmiechu
– tytuł Honorowego Obywatela Miasta Torunia. Ta uroczystość odbyła się 16 marca 1992 roku w domu przy ulicy Szumana 2.
Imię Wandy Szuman nosi kilka placówek pedagogicznych w Toruniu, są to:
– Zespół Szkół nr. 16
– Przedszkole nr.1
– VII Liceum Ogólnokształcące
– Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych
– Stowarzyszenie Rodziców i Przyjaciół Dzieci Niewidomych i Słabowidzących.
Wanda Szuman umarła 1 grudnia 1994 roku w wieku 104 lat. Została pochowana na cmentarzu św. Jerzego, wśród swojej najbliższej Rodziny.
Dziennikarka MYwToruniu.pl O sobie: Wieloletnia nauczycielka historii toruńskich szkół, doradca metodyczny nauczycieli historii. Jej pasją jest historia, szczególnie biografie ludzi, którzy mieli wpływ na losy innych. Dużo czytam, latem zajmuję się ogrodem, kwiatami, przetworami, zimą dużo spaceruję podziwiając przyrodę, świat dzikich zwierząt, spotykam się z przyjaciółmi i ukochanymi wnukami.
Halina Zubrycka
