Naszym piórem: „Drogi Polaków do niepodległości”
Wykład został zaprezentowany w Kamienicy Inicjatyw w dniu 22 marca 2018 roku przez Halinę Zubrycką.
W 1795 roku po trzecim rozbiorze Polacy utracili swoje państwo. Przez następne 123 lata wielokrotnie chwytali za broń, mimo przegranych powstań: listopadowego, krakowskiego, styczniowego nie zrezygnowali z odzyskania niepodległości..
W XIX wieku Polacy wiązali nadzieje na odbudowę państwa z Napoleonem Bonaparte, który zmieniał Europę, gromił naszych zaborców, Polacy popierali go walcząc u jego boku i pozostali mu wierni do końca.
Niestety, utworzone przez Napoleona państewko- Księstwo Warszawskie przetrwało zaledwie kilka lat, w 1815 roku mocą decyzji Kongresu Wiedeńskiego zostało zlikwidowane, a w jego miejsce powstało Królestwo Polskie „po wieczne czasy złączone z Rosją”.
Przewaga militarna naszych zaborców była zbyt wielka, aby przeciwko nim podejmować walkę, w II połowie XIX wieku liczono na konflikt między zaborcami, co umożliwiłoby poparcie którejś strony, aby walczyć o własne państwo.
Taka możliwość pojawiła się , kiedy powstały dwa przeciwstawne bloki państw: Trójprzymierze (Niemcy – Austro-Węgry – Włochy) i Trójporozumienie (Francja – Wielka Brytania – Rosja), co postawiło naszych zaborców po przeciwnych barykadach. Rywalizacja pomiędzy tymi państwami doprowadziła do wybuch I wojny światowej w 1914 roku.
Tylko, którą stronę poprzeć? To był dylemat Polaków początku XX wieku. Jak napisał w swym wierszu Edward Słoński:
Ta, co nie zginęła
Rozdzielił nas mój bracie, zły los i trzyma straż
w dwóch wrogich sobie szańcach patrzymy śmierci w twarz.
W okopach pełnych jęku wsłuchani w armat huk,
stoimy na wprost siebie – ja wróg twój, ty – mój wróg.
Las płacze, ziemia płacze, świat cały w ogniu drży….
W dwóch wrogich sobie szańcach stoimy ja i ty.
Józef Piłsudski tworzy legiony polskie, które walczą u boku Austro- Węgier, Roman Dmowski, twórca endecji w pierwszych latach wojny poparł Rosję, w 1917 roku wyjeżdża do Paryża i zabiega o pomoc ententy.
W 1917 roku po tzw. kryzysie przysięgowym Józef Piłsudski został aresztowany i osadzony w więzieniu w Magdeburgu, gdzie przebywał do listopada 1918 roku. Jego przybycie do Warszawy i przejęcie od Rady Regencyjnej władzy nad wojskiem w dniu 11 listopada 1918 roku uznano za symbol odzyskania przez Polskę niepodległości. Naczelnik Józef Piłsudski tworzy pierwszy po 123 latach wolny, samodzielny, polski rząd.
Odzyskana NIEPODLEGŁOŚĆ to zasługa całego Narodu, który nie poddał się rusyfikacji ani germanizacji, w którym „ducha polskości” utrzymywali wybitni twórcy: Adam Mickiewicz, Henryk Sienkiewicz, Jan Matejko i wielu innych tworząc „ku pokrzepieniu serc”.
Dzięki tym wielu pokoleniom Polaków po ponad 100 latach niewoli znów z dumą możemy śpiewać, że ” jeszcze Polska nie zginęła”.
Dziennikarka MYwToruniu.pl O sobie: Wieloletnia nauczycielka historii toruńskich szkół, doradca metodyczny nauczycieli historii. Jej pasją jest historia, szczególnie biografie ludzi, którzy mieli wpływ na losy innych. Dużo czytam, latem zajmuję się ogrodem, kwiatami, przetworami, zimą dużo spaceruję podziwiając przyrodę, świat dzikich zwierząt, spotykam się z przyjaciółmi i ukochanymi wnukami.
Halina Zubrycka
